Bestiariusz

Demony słowiańskie cechuje bogaty koloryt oraz duże zróżnicowanie w zależności od regionu. Wiąże się to z bardzo niewielką ilością materiałów pisanych dotyczących mitologii słowiańskiej. Postacie słowiańskich demonów rekonstruuje się najczęściej na podstawie legend i podań oraz ich nazw własnych, przez co ich wyobrażenia mogą się zasadniczo różnić w zależności od miejsca. Szczególnie dobrze widać tę sytuację w przypadku demonów wodnych, jak chociażby utopca, na temat których zachowała się spora liczba przekazów ustnych.

 

W niniejszym dziale przedstawiamy najważniejsze i najbardziej znane słowiańskie demony. Przynależą one do różnych kategorii . Część z nich związana jest z żywiołami oraz zjawiskami przyrodniczymi (duża grupa demonów wodnych, demony związane z powietrzem), inne z charakterystycznymi miejscami bytowania (demony domowe, leśne, występujące na polach itp.).

 

Ponadto demony słowiańskie cechuje także różnorodność charakteru. Odnaleźć można zarówno krwiożercze, groźne, niosące śmierć potwory, jak południca czy wilkołak, jak i te pokojowo nastawione, mogące pomagać człowiekowi, będące najczęściej demonami związanymi z domostwem (np. kłobuk czy domowik), a pośród nich także szeroką grupę postaci o ambiwalentnym stosunku do ludzi, czego najlepszym przykładem może być Leszy.

 

Zapraszamy do zagłębienia się w bogaty świat słowiańskich demonów i potworów.

Południca

Południca, rżana baba, żytnia, baba o żelaznych zębach. Nie ważne, jak ją nazwiesz, biada Ci, kiedy ją ujrzysz. Demon ten kobiecy niesie ze sobą śmiertelne niebezpieczeństwo dla tych, którzy w samo południe podczas upalnych dni odważyli się pracować w polu. Przybierała różne formy. Czasami objawiała się jako wir powietrzny, innym …

Czytaj dalej...

Kłobuk

Demony pomnażające dobytek były pożądane przez ludzi, jednym z takich demonów jest właśnie kłobuk, kołbuk, kobold lub chobold, najbardziej rozpoznawalny na terenach warmińsko-mazurskich. Trudno jest stwierdzić do jakiej grupy sklasyfikować kłobuka, często określany jest jako demon dobry, ponieważ dbał o dostatek w domu właściciela i pomnaża jego majątek. Z drugiej strony …

Czytaj dalej...

Leszy – opiekun lasu

W zależności od obszaru słowiańszczyzny leszy znany jest również jako laskowiec, borowy, boruta (być może jakoś związany z biesem), także jako dziad leśny albo leśne licho (źródłosłów licha i leszego jest zbliżony). Niekiedy bywa łączony z żeńską postacią odpowiedzialną za opiekę nad lasem, jaką jest Baba Jaga. Demon/duch opiekuńczy lasu, …

Czytaj dalej...

Utopiec, Topielec

Ze wszystkich potworów i demonów z terenów Słowiańszczyzny, o jakich mówią podania ludowe, właśnie Utopiec jest najbardziej rozpoznawalny i o nich zachowało się najwięcej informacji. Podania na temat ich szkodliwej działalności do dziś można odnaleźć wśród starszej części społeczeństwa, szczególnie na obszarach Śląska, Małopolski oraz Warmii i Mazur, ale też na Podhalu …

Czytaj dalej...