Bestiariusz

Demony słowiańskie cechuje bogaty koloryt oraz duże zróżnicowanie w zależności od regionu. Wiąże się to z bardzo niewielką ilością materiałów pisanych dotyczących mitologii słowiańskiej. Postacie słowiańskich demonów rekonstruuje się najczęściej na podstawie legend i podań oraz ich nazw własnych, przez co ich wyobrażenia mogą się zasadniczo różnić w zależności od miejsca. Szczególnie dobrze widać tę sytuację w przypadku demonów wodnych, jak chociażby utopca, na temat których zachowała się spora liczba przekazów ustnych.

 

W niniejszym dziale przedstawiamy najważniejsze i najbardziej znane słowiańskie demony. Przynależą one do różnych kategorii . Część z nich związana jest z żywiołami oraz zjawiskami przyrodniczymi (duża grupa demonów wodnych, demony związane z powietrzem), inne z charakterystycznymi miejscami bytowania (demony domowe, leśne, występujące na polach itp.).

 

Ponadto demony słowiańskie cechuje także różnorodność charakteru. Odnaleźć można zarówno krwiożercze, groźne, niosące śmierć potwory, jak południca czy wilkołak, jak i te pokojowo nastawione, mogące pomagać człowiekowi, będące najczęściej demonami związanymi z domostwem (np. kłobuk czy domowik), a pośród nich także szeroką grupę postaci o ambiwalentnym stosunku do ludzi, czego najlepszym przykładem może być Leszy.

 

Zapraszamy do zagłębienia się w bogaty świat słowiańskich demonów i potworów.

Rusałka i Brzeginia, wodne panny

Rusałka, inaczej boginka, lub zamieszkująca tereny górskie brzegina, bądź brzeginka. Urodziwy demon kobiecy, którego siedliskiem nie były jedynie zbiorniki wodne. Wyróżnia się rusałki wodne, polne i leśne. Ich miejscem bytowania bywały brzegi rzek, jezior, lub gór, gęstwiny leśne i zielone żyto, stąd określenia takie jak brzeginia czy żytnia panienka (nie mylić z Południcą). …

Czytaj dalej...

Strzyga i Strzygoń

strzyga

Strzyga, kobiecy demon bądź strzygoń – męski odpowiednik wywodzi się z prasłowiańskiej demonologii ludowej. Nazwa tego demona pochodzi od rzymskiego strix co znaczy „puszczyk”, bowiem dawni Słowianie wierzyli, że strzygą stawał się człowiek, który powrócił ze świata zmarłych na ziemię pod postacią kobiety o ptasich szponach, aby żywić się krwią dzieci – …

Czytaj dalej...

Licho, co nigdy nie śpi

Licho to demon, którego celem bytu jest uprzykrzanie ludziom życia. Mało kto miał nieprzyjemność zobaczyć licho, lecz jego złośliwe postępki mogły dotknąć każdego, dlatego strach przed nim był wielki. Z opowieści tych, co chodzące nieszczęście spotkali, wiemy, że najczęściej widywano je jako szpetną, wychudzoną kobietę z jednym okiem, które niszczyło wszystko, na co starucha skierowała …

Czytaj dalej...

Bies i Czart, przedchrześcijańskie diabły

Bies i czart, szkodliwe i złośliwe demony, nieprzyjaźnie nastawione do ludzi. Jako demony przedchrześcijańskie budziły strach w prostym ludzie, a w późniejszych czasach próbowano utożsamić je z chrześcijańskim diabłem, lecz daremnie, ponieważ bies czy czart szkodził głównie fizycznie, a szatan i diabeł – duszy. Określenie bies wywodzi się z prasłowiańskiego bĕsъ, od …

Czytaj dalej...

Domowik, opiekun domu

domowik

Domowik, domowoj, domowy, domownik – duch opiekuńczy, zamieszkujący zapiecek domu. Dbał o dobrobyt gospodarstwa, w zamian za schronienie i posiłek pozostawiany przy piecu przez gospodynię. Domowik rzadko pokazywał się właścicielom domu, często jednak można było usłyszeć jak zaniedbany domowik tłukł talerze i bił dzieci lub ściągał na domowników inne nieszczęścia. W wierzeniach …

Czytaj dalej...