Łada – słowiańska bogini małżeństwa, wiosny i życia

Łada jest uznawana za boginię wiosny i życia, miłości i piękna. Chętnie umieszcza się ją w panteonie słowiańskich bóstw. Czy jednak jej kult rzeczywiście istniał wśród naszych przodków? Do jakiego stopnia wiarygodne są źródła informacji o nim?

łada
M. Priesniakow, Łada, 1998.

Bogini Łada – skąd ją znamy?

Pierwsze źródła pisane o Ładzie pochodzą z prac Jana Długosza. Należy przy tym wspomnieć, że według niego Łada był bogiem płci męskiej i odpowiednikiem rzymskiego Marsa. 

Kolejnym badaczem, który wspominał o Ładzie był Maciej Miechowita. Wedle jego opinii było to bóstwo żeńskie, w którym widział podobieństwo do greckiej Ledy – kochanki Zeusa. Analogicznie do Ledy, słowiańska bogini miała być matką boskich bliźniąt. Synowie Ledy znani byli jako Kastor i Polluks, zaś ich słowiańscy odpowiednicy – jako Lel i Polel

Negacja kultu bogini

Jak czytamy w pracach Aleksandra  Brücknera, w średniowiecznej Powieści rzeczy istey  znanej tez jako Powieść  Świętokrzyska, jest mowa o wznoszącej się na Łysej Górze świątyni, poświęconej trzem bóstwom noszącym imiona Łada, Boda i Leli. Chcąca oddać im hołd i złożyć ofiary ludność, miała tam przybywać szczególnie w dniu pierwszego maja. Ponieważ zwyczaj ten był mocno ugruntowany, zdecydowano o zniszczeniu pogańskiej świątyni i budowie w tym miejscu kościoła pod wezwaniem Św. Trójcy. 

Opis ten mógłby zostać uznany jako dowód na istnienie kultu bogini Łady, warto jednak przytoczyć interpretację  Brücknera dotyczącą tejże wzmianki w Powieści. Jego zdaniem źródłem wszelkich zapisków duchowieństwa, dotyczących wspomnianych rzekomych bóstw, było niezrozumienie zwykłych ludowych przyśpiewek i pieśni. Słowa typu łada, boda, leli, poleli miały się w nich regularnie powtarzać. Dołączywszy do tego tańce i klaskanie w ręce, można było wysnuć obraz pogańskiego rytuału, szczególnie jeśli ktoś – jak duchowieństwo chrześcijańskie – był w tym kierunku zdeterminowany. 

Bogini Łada według Rybakowa

Za istnieniem kultu bogini Łady opowiadał się w swych pracach Borys Rybakow. Według niego tworzyła boski duet ze swą córką Lelą, co wywnioskował na podstawie pieśni i podań pochodzących głównie z terenów Bułgarii i Chorwacji. Miała być boginią małżeństwa, wegetacji, witalności i życia.  Obrazu bogini doszukiwał się Rybakow w postaci z pierścieniem, przedstawionej w górnej części posągu zwanego Światowidem ze Zbrucza.

Łada – wciąż jej szukamy

Nie da się ukryć, że bogini Łada jest jednym z tych bóstw, którego miejsce w słowiańskim panteonie i mitologii jest mocno dyskusyjne.  Pozostaje mieć nadzieję, że w przyszłości uda nam się dotrzeć do źródeł, które rozjaśnią tę niewiedzę.

Bibliografia

Brücknera A., Mitologia słowiańska i polska

Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian

Szyjewski A., Religia Słowian

Podobne wpisy:

O autorze Małgorzata Turant

Wielbicielka dobrej literatury, filmów i muzyki. Szczęśliwa introwertyczka akceptująca dziwactwa własne i innych. Nieuleczalnie zafascynowana światem legend, mitów i baśni. Słowiański Bestiariusz jest miejscem, w którym dzieli się z innymi swoją pasją.

Sprawdź jeszcze to

simargł

Simargł – tajemniczy bóg ze wschodu

Simargł – tajemniczy bóg ze wschodu Simargł należy do grupy zagadkowych słowiańskich bóstw, na których temat niewiele …

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *